نکات کلیدی برای افزایش مهارت‌های حرکتی کودکان

ما برای انجام بیشتر فعالیت‌های زندگی روزمره به مهارت‌های حرکتی نیاز داریم. مهارت‌های حرکتی به طور خلاصه به معنای فعال کردن عضلات مناسب، سیستم عصبی و مغز به طور همزمان است و دوره کودکی، مهمترین زمانی است که مهارت‌های حرکتی در انسان شکل می‌گیرد.

مهارت‌های حرکتی، در هر کودک با سرعت متفاوتی رشد می‌کند. اگرچه عوامل محیطی و بیولوژیکی زیادی وجود دارد که بر سرعت رشد تاثیر می‌گذارد، اما تمرینات روزانه کودک، می‌تواند تاثیر چشمگیری بر تقویت مهارت‌های او داشته باشد. در این مقاله، با مهمترین نکات و روش‌ها برای تقویت مهارت‌های حرکتی آشنا می‌شویم.

مهارت حرکتی به چه معناست و چه انواعی دارد؟

مهارت های حرکتی به دو دسته ظریف و درشت تقسیم می‌شوند:

۱- مهارت‌های حرکتی درشت

کودک برای انجام صحیح حرکات درشت، به کنترل گروه‌های عضلانی بزرگ مانند بازوها و پاها نیاز دارد. تعادل بدن نیز بخش مهمی از رشد حرکتی درشت است. مهارت‌های حرکتی درشت در کودکان باید به طور منظم رشد کند تا بتوانند به راحتی کارهایی مانند راه رفتن، دویدن، پریدن و ضربه زدن را انجام دهند.

۲- مهارت‌های حرکتی ظریف

کودک برای انجام حرکات ظریف، به کنترل بر ماهیچه‌های کوچک مانند انگشتان خود نیاز دارد؛ البته انجام صحیح حرکات ظریف، به هماهنگی بالایی بین سیستم عصبی و سیستم عضلانی نیازمند است. بیشتر فعالیت‌های روزانه، فعالیت‌های مدرسه، فعالیت‌های هنری و… به مهارت بالا در انجام حرکات ظریف نیاز دارند. تجربه نشان داده است کودکانی که در سنین پایین تمرینات لازم را برای انجام این حرکات را انجام می‌دهند، در سنین بالاتر به مراتب موفق‌تر از همسالان خود هستند.

نکات مهم برای تقویت مهارت‌های حرکتی درشت

محیط‌های بزرگ و بدون مانع که در آن کودک می‌تواند آزادانه حرکت کند، برای تقویت مهارت‌های حرکتی درشت، ایده‌آل هستند. در واقع هرگونه فرصتی که حرکت‌هایی مانند سرعت و قدرت کودک را تحریک کنند، مفید خواهند بود؛ البته در بعضی موارد که کودک با اختلالات جدی مانند فلج مغزی یا اختلال هماهنگی رشدی مواجه است، انجام تمرینات زیر نظر یک متخصص ضروری است. استفاده از خدمات کاردرمانی کودک در منزل یکی از این روش‌های ایده‌ال در چنین موقعیت هایی است. اما ما در ادامه بعضی از ورزش‌ها و بازی‌های مفید برای تقویت مهارت‌های حرکتی درشت را آورده‌ایم. پس با ادامه مقاله همراه ما باشید.

۱- تمریناتی برای غلت زدن نوزاد

غلت زدن نوزاد یکی از مهارت های درشت مهم، از مراحل رشد کودک است. بعضی کودکان ممکن است به دلایلی مانند اختلال عصبی یا عضلانی در زمان مورد انتظار غلت نزنند. کار درمانی برای غلت زدن نوزاد یکی از روش‌های موثری است که می‌تواند به حل این مشکل کمک کند. البته باید گفت در بسیاری موارد این مشکل جدی نیست و با قدری تمرین و کاردرمانی، کودک به رشد طبیعی خود بازمی‌گردد؛ اما به هر حال اگر کودک شما در فاصله ۴ تا ۷ ماهگی شروع به غلت زدن نکرد، لازم است که با یک کاردرمانگر مشورت نمایید. بعضی از روش‌های موثر برای تحریک کودک به غلت زدن شامل موارد زیر است:

• او را به پهلو بخوابانید: کودک را به پهلو بخوابانید و یک حوله یا پتو پشت او قرار دهید که نتواند به حالت قبل برگردد. سپس یک شیء جذاب مانند اسباب‌بازی یا غذا جلوی آن‌ها بگذارید.
• اسباب بازی یا جغجغه را بالا سر او بگیرید: پس از اینکه توجه کودک به اسباب بازی جلب شد، آن را حول بدن او تکان دهید و با زاویه ۴۵ درجه بالای سر او بگیرید. کودک باید تحریک شود تا با سر و دست و بازوی خود به دنبال اسباب بازی بگردد. برای دیدن لیست کامل تمرین های کاردرمانی برای غلت زدن نوزاد کلیک کنید.

۲ –  کاردرمانی برای راه رفتن کودک

یکی دیگر از مهارت‌های مهم در حرکات درشت، توانایی راه رفتن است. برخی از کودکان ممکن است به دلایل ژنتیکی یا بعضی بیماری‌ها (مانند فلج مغزی، اختلال هماهنگی رشدی و…) در راه رفتن مشکل داشته باشند یا دیرتر از دیگران راه بروند. در این موارد شما می‌توانید از یک کاردرمانگر کمک بگیرید تا با طراحی بازی‌ها و تمرین‌های ویژه، مهارت راه رفتن را در کودک شما تقویت کند. تمرینات کاردرمانی در منزل برای راه رفتن کودک یک راه‌حل موثر است که می‌توانید تحت نظر یک کارشناس، انجام آن را آغاز کنید. بعضی از تمرینات کاردرمانی برای راه رفتن کودک شامل موارد زیر است:

• پابرهنه راه رفتن: تا حد امکان کودک را تشویق کنید که در محیط خانه پابرهنه راه برود. گاهی اوقات، کفش‌ و جوراب می‌تواند در مراحل عادی رشد کودک اختلال ایجاد کنند. پابرهنه بودن می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا هوشیاری لامسه بیشتری داشته باشند و ممکن است به آن‌ها کمک کند تا روی پاهای خود تسلط بهتری پیدا کنند.
• نشستن روی چهارپایه: زمانی که کودک شما می‌تواند بدون کمک دیگران بنشیند، او را روی یک چهارپایه بنشانید تا پشت او هیچ تکیه گاهی نباشد. پاهای او باید در این حالت زمین را لمس کند تا بتواند به زانوهایش فشار وارد کند. در این حالت، از او بخواهید دست خود را دراز کند و یک اسباب بازی را بردارد.
• راه رفتن به کمک تکیه‌گاه: نوزادان می‌توانند با تکیه کردن به مبل یا نیمکت، راه رفتن را تمرین نمایند. کودک خود را کنار مبل قرار داده و اجازه دهید با یک دست مبل را نگه دارد. همانطور که شما دست دیگرش را گرفته‌اید، به آرامی در امتداد مبل به جلو و عقب حرکت کنید تا کودک نیز همراه شما راه برود.

در اینجا تمرینات کاردرمانی در منزل برای راه رفتن کودک را ببینید.

۳ – بادبادک بازی

بازی با بادبادک یک فعالیت ایده‌آل است که تمام عضلات بدن را تمرین می‌دهد. اگر به جای خریدن بادبادک، آن را با کودک خود بسازید، به مهارت‌های حرکتی ظریف او نیز کمک خواهید کرد.

۴ – دوچرخه سواری

دوچرخه سواری یکی از رایج‌ترین فعالیت‌ها برای تقویت مهارت‌های حرکتی درشت است. دوچرخه سواری علاوه بر تقویت عضلات پاهای کودک، به او کمک می‌کند تا در حفظ تعادل و هماهنگی بین دست، پا و چشم‌ها تلاش کند.

۵ – ترامپولین

پریدن روی ترامپولین هم سرگرم کننده است و هم یک فعالیت عالی برای بهبود تعادل محسوب می‌شود. همچنین خانه‌های بازی که دارای ترامپولین هستند، فضایی ایده‌آل برای معاشرت کودک شما با سایر همسالان است. با این حال، اگر کودک شما برای این فعالیت خیلی کوچک است، می‌توانید ترامپولین‌های کوچکی را که به‌طور خاص برای استفاده در خانه طراحی شده‌اند را خریداری نمایید.

۶ – بازی با بادکنک

از آنجایی که مشخص نیست بادکنک‌ها پس از پرتاب شدن به کجا پرواز می‌کنند، بازی با آن‌ها یک راه موثر برای رشد مهارت‌های حرکتی در کودکان است. بچه‌ها هنگام تعقیب بادکنک به بالا و پایین می‌پرند، می‌دوند، حرکات زیگزاگی انجام می‌دهند و…. . همه این حرکات باعث تحریک عضلات مهم بدن می‌شوند.

نکات مهم برای تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف

بسیاری از فعالیت‌های سرگرم کننده برای تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف عالی هستند. این فعالیت‌ها به شما امکان می‌دهد که در خانه با کودک خود سرگرم شوید و در عین حال به رشد مهارت‌های او کمک کنید. چند نمونه از این فعالیت‌ها شامل موارد زیر است:

۱- رنگ‌آمیزی

می‌توانید از کودکتان بخواهید که نقاشی‌های آماده را رنگ‌امیزی کند. تلاش برای استفاده از رنگ‌های متنوع و دقت در رنگ آمیزی منظم (بدون بیرون زدگی) باعث می‌شود که مهارت‌های ظریف او رشد کند. این فعالیت همچنین فرصتی برای نشان دادن خلاقیت فرزند شما است.

۲- ساخت گردنبند با مهره

می‌توانید با استفاده از انواع مهره‌ها با سوراخی در وسط (مانند دانه‌های تسبیح) و یک نخ، از کودک خود بخواهید که یک گردنبند درست کند. تلاش برای عبور دادن نخ از بین مهره‌ها باعث افزایش تسلط او بر حرکت‌های ظریف خواهد شد. همچنین می‌توانید با استفاده از مهره‌هایی با رنگ‌های مختلف، از او بخواهید تا به صورت خلاقانه، طرح‌های متفاوتی را بسازد.

۳- عروسک انگشتی

با حرکت دادن عروسک‌ها و ساخت دیالوگ برای آن‌ها، می‌توانید با کودک خود بازی کنید. اگر کودک شما بیش از 3 سال سن دارد، این بازی بسیار برای او مناسب است. این بازی نه تنها مهارت کودک را برای تسلط بر انگشتان خود افزایش می‌دهد، بلکه باعث پرورش هوش و خلاقیت او نیز می‌شود.

۴- خمیر بازی

بازی‌هایی که با لمس یک وسیله نرم و شکل‌پذیر مانند خمیر بازی انجام می‌شود، راهی عالی برای رشد مهارت‌های حرکتی ظریف در کودکان است. کودک در حین تلاش برای ساخت الگوهای متنوع با خمیر بازی، عضلات و اعصاب دست خود را تقویت می‌کند و در عین حال هماهنگ ذهن و اندام‌ها را رشد می‌دهد.

۵- پازل

نگه داشتن تکه‌های پازل در دست، حرکت دادن آن‌ها و قرار دادن آن‌ها در جای درست به کودکان کمک می‌کند تا مهارت چنگ زدن و کنترل اشیاء با انگشت شست و اشاره را تقویت کنند. پازل همچنین مهارت‌های درک و هماهنگی دست و چشم را در کودکان بهبود می‌بخشد.

جمع بندی

همانطور که در این مقاله گفتیم یکی از بهترین روش‌ها برای تحریک مهارت‌های حرکتی کودک، استفاده روزانه از تمرینات کاردرمانی است. کاردرمانگران حرفه‌ای، به کمک بازی‌های جذاب، به کودک شما کمک می‌کنند تا دست و پای خود را بهتر بشناسد و بتواند هماهنگی کاملی بین ذهن و عضلات خود برقرار نماید.

خدمات کاردرمانی در منزل توان هاب به شما کمک می‌کند تا بدون دغدغه رفت‌وآمد و در کمال آرامش مراحل درمانی فرزند خود را دنبال کنید. تجربه نشان داده است که انجام این تمرینات در منزل باعث همکاری بهتر کودک با درمانگران می‌شود و استرس او را کاهش می‌دهد.